Z tego artykułu dowiesz się między innymi:
Przeszczepienie nerki od żywego dawcy jest aktualnie najskuteczniejszą metodą leczenia nerkozastępczego. Pozwala na skrócenie czasu oczekiwania biorcy na przeszczep, uniknięcie dializoterapii i związanych z nią powikłań. Dodatkowo, nerka pobrana od dawcy żywego ma znacznie wyższą jakość w porównaniu do nerki pobranej od dawcy zmarłego, co przekłada się na wydłużenie życia biorcy i przeszczepionej nerki (15-letnie przeżycie pacjenta – 77%, a narządu – 53%). Należy także podkreślić, że procedura pobrania nerki (nefrektomia) od dawcy żywego jest bezpieczna. Nerkę pobiera się wyłącznie od osób zdrowych, szczegółowo wcześniej przebadanych.
O przeszczep nerki mogą ubiegać się wyłącznie osoby zakwalifikowane przez Regionalny Ośrodek Kwalifikacyjny (ROK), z „aktywnym” statusem na Krajowej Liście Oczekujących (KLO) na przeszczepienie. Tacy chorzy po wytypowaniu odpowiedniego dawcy mogą zostać poddani procedurze przeszczepienia nerki w jednym z ośrodków posiadających akredytację Poltransplantu.
Krajowa Lista Oczekujących jest jedna i ogólnopolska. Dobór narządu do biorcy dokonywany jest na podstawie ujednoliconych kryteriów medycznych, które nakierowane są na dobrostan chorego.
Co ważne, posiadanie i przygotowywanie potencjalnego dawcy żywego nie wyklucza chorego z oczekiwania na dawcę zmarłego. Kwalifikacje te działają niezależnie i równolegle do siebie.
Więcej o kwalifikacji możesz przeczytać tutaj
Zgodnie z Polską Ustawą Transplantacyjną dawcą może zostać krewny w linii prostej (np. dziadkowie, rodzice, dzieci, wnuki), rodzeństwo, osoba przysposobiona (adoptowana) lub małżonek.
Dopuszczalne jest przeszczepienie od osoby związanej emocjonalnie (dalszy krewny, osoba zaprzyjaźniona), jeśli uzasadnione jest to szczególnymi względami osobistymi po wcześniejszej zgodzie sądu rejonowego, wysłuchaniu wnioskodawcy oraz zapoznaniu się z opinią Komisji Etycznej Krajowej Rady Transplantacyjnej.
Kandydat na dawcę samodzielnie lub przez lekarza z ośrodka nefrologicznego biorcy, bądź koordynatora stacji dializ zgłasza się do punktu konsultacyjnego w ośrodku transplantacyjnym. Tam członkowie zespołu transplantacyjnego udzielają szczegółowych informacji na temat kwalifikacji, zabiegu pobrania nerki i okresu pooperacyjnego. Dodatkowo na podstawie badania podmiotowego i przedmiotowego, wstępnych wyników badań ambulatoryjnych (grupa krwi, USG j. brzusznej oraz podstawowych badań laboratoryjnych) podejmują decyzję czy pacjent może mieć kontynuowane badania kwalifikacyjne.
Kolejnym etapem badań kwalifikacyjnych dawcy są badania immunologiczne:
Należą do nich:
Po wykluczeniu istotnych dla zdrowia nieprawidłowości, po przeanalizowaniu ryzyka związanego z zabiegiem nefrektomii, jeśli jest ono niskie – zostaje podjęta decyzja czy badana osoba może być dawcą. Decyzję tę podejmuje komisja, w skład której wchodzą specjaliści różnych specjalności (chirurdzy, nefrolodzy, immunolodzy, radiolodzy, psycholog).
Parom dawca-biorca zdyskwalifikowanym z powodu niezgodności grupy krwi lub dodatniego wyniku próby krzyżowej, przy prawidłowych wynikach pozostałych badań, proponowane jest zgłoszenie do programu wymiany par. Polega to na dobraniu par dawca-biorca, poza parą wyjściową, w taki sposób, aby każdy biorca mógł uzyskać sprawny i zgodny immunologicznie narząd od niespokrewnionego dawcy – z innej pary. Innym możliwym rozwiązaniem jest przeprowadzenie terapii odczulającej biorcę (desensytyzacji) u osób wysoko zimmunizowanych.
Zarówno biorca jak i dawca przyjmowani są do ośrodka transplantacyjnego minimum 1 dzień przed planowaną operacją chirurgiczną, a sam pobyt w szpitalu trwa do 7 dób. Przed transplantacją powtarzane są próby krzyżowe między dawcą i biorcą, których celem jest zmniejszenie ryzyka odrzucenia przeszczepionej nerki.
Najczęściej pobierana jest lewa nerka, z powodu lepszych warunków anatomicznych. W uzasadnionych przypadkach możliwe jest także pobranie prawej nerki. W doświadczonych ośrodkach wykonuje się nefrektomię laparoskopową. Jeśli są wskazania, można pobrać nerkę techniką klasyczną.
Pobrany narząd umieszczany jest w prawym lub lewym dole biodrowym biorcy, dbając o zapewnienie prawidłowego ukrwienia narządu oraz odprowadzenie moczu do układu moczowego. Biorca otrzymuje leki immunosupresyjne,
które zapobiegają odrzucaniu narządu.
Natomiast dawca nerki nie musi przyjmować na stałe żadnych leków, jeśli to konieczne, otrzymuje leki przeciwbólowe
w krótkim okresie po transplantacji.
Po operacji zarówno biorca jak i dawca pozostają pod kontrolą poradni transplantacyjnej. Zalecane jest, aby dawca został poddany badaniom kontrolnym tuż po zabiegu, po 3 miesiącach, po 12 miesiącach oraz co 12 miesięcy przez co najmniej 10 lat po zabiegu.
Warto zwrócić uwagę, iż dawca otrzymuje:
CHIESI/KBŁ/BŻ/121/10/2021
